زردی چیست؟
وقتی گلبول‌های قرمز می‌میرند، بیلی‌روبین که رنگ‌دانه‌ای زرد – نارنجی است، در خون باقی می‌مانند. کبد بیلی‌روبین را از جریان خون دریافت می‌کند تا در ادامه از راه مدفوع آن را دفع کند. اگر مقدار زیادی بیلی‌روبین در بدن شما وجود داشته باشد یا در کبد شما بیش‌ازحد ذخیره‌شده باشد، باعث ایجاد هایپربیلی روبینُمی می‌شود.
علت پایین نیامدن زردی نوزاد چیست؟
زردی نوزاد می‌تواند به علل مختلفی به وجود آمده باشد، بسته به این‌که دلیل زردی نوزاد چیست راه درمان آن نیز متفاوت خواهد بود و حتی ممکن است راه تشخیص علت زردی نیز متفاوت باشد. مطمئناً روشی که برای درمان زردی ناشی از نکروز کبدی استفاده می‌شود تأثیری بر روی‌زردی ناشی از هپاتیت ندارد پس در وهله اول باید دلیل زردی در فرد بیمار مشخص شود.
علت پایین نیامدن زردی نوزاد می‌تواند به دلیل استفاده نکردن از روش صحیح درمان باشد. اگر دلیل زردی در نوزاد به‌درستی تشخیص داده نشود حتی بهترین پزشک اطفال نیز قادر به درمان آن نخواهد بود پس استفاده از روش‌های تشخیصی مناسب اهمیت بسیاری در درمان زردی دارد.
تشخیص علت زردی
همان‌طور که گفتیم زردی نوزاد می‌تواند علل مختلفی داشته باشد و بسته به‌شدت و علت آن می‌توان روش درمانی صحیح را انتخاب کرد پس علت اصلی زردی نوزاد باید پیدا شود. برخی از روش‌ها برای تشخیص علت زردی در نوزاد شامل موارد زیر می‌باشند:
• معاینه فیزیکی (همیشه)
• معاینه دقیق پوست در سطوح دارای زردی (اغلب)
• آزمایش خون (گاهی اوقات)
• اسکن اولتراسوند، بیوپسی کبد یا جراحی اکتشافی (به‌ندرت)
انواع زردی
سه نوع اصلی زردی نوزاد وجود دارد که بر اساس محل تجمع بیلی‌روبین در بدن دسته‌بندی می‌شوند. آزمایش خون می‌تواند نوع زردی در فرد را به‌صورت دقیق مشخص کند.
زردی فیزیولوژیکی
شایع‌ترین نوع زردی در نوزادان، زردی فیزیولوژیکی است. این نوع زردی طبیعی است. زردی فیزیولوژیکی در اکثر نوزادان در روز دوم یا سوم زندگی آن‌ها مشاهده می‌شود. بعدازاینکه کبد کودک شما رشد کرد، شروع به ازبین‌بردن بیلی‌روبین اضافی می‌کند. زردی فیزیولوژیکی معمولاً جدی نیست و در عرض دو هفته خودبه‌خود از بین می‌رود.
زردی شیردهی
زردی در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند بیشتر از نوزادانی است که با شیر خشک تغذیه می‌شوند. زردی شیردهی اغلب در هفته اول زندگی کودک رخ می‌دهد. این نوع زردی نوزاد زمانی اتفاق می‌افتد که به کودک به‌اندازه کافی شیر نمی‌رسد، پس شیردهی بیشتر می‌تواند این نوع از زردی را تعدیل کند. زردی ناشی از شیردهیِ کم، ممکن است مدت بیشتری از زردی فیزیولوژیک طول بکشد تا از بین برود.
زردی شیر مادر
زردی شیر مادر با زردی شیردهی متفاوت است. مواد موجود در شیر مادر می‌توانند بر نحوه تجزیه بیلی‌روبین توسط کبد کودک تأثیر بگذارد. این می‌تواند باعث تجمع بیلی‌روبین شود. زردی ناشی از مواد موجود در شیر مادر ممکن است بعد از هفته اول زندگی، در کودک ظاهر شود و در ادامه می‌تواند تا یک ماه یا بیشتر نیز طول بکشد تا از بین برود.
اگر کودک یک بیماری دارویی داشته باشد، سایر انواع زردی نیز ممکن است در او رخ دهد.
علائم زردی
زردی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. هر علامتی که دارید ممکن است به‌سرعت بدتر شدن وضعیت بستگی داشته باشد. علائم شناخته‌شده این بیماری، زرد شدن پوست و زردی چشم) که به آن اسکلرال نیز گفته می‌شود (است؛ اما علائم دیگری نیز وجود دارند که باید مراقب آن‌ها نیز بود، ازجمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• تب
• دل‌درد
• لرز
• ادرار تیره
• مدفوع با رنگ تیره
• علائم شبیه آنفولانزا
• خارش پوست
• کاهش وزن
• احساس تحریک غیرمعمول
• گیجی
• خواب‌آلودگی غیرطبیعی
• کبودی یا خونریزی به‌راحتی
• استفراغ خونی
• علائم زردی در کودکان
نوزاد مبتلابه یرقان دارای پوستی زرد است. این زردیِ پوست از صورت شروع می‌شود، سپس در سینه و شکم و در انتها نیز در پاها مشاهده می‌شود. در زردی نوزاد، سفیدی چشم نوزاد نیز زرد به نظر می‌رسد. نوزادانی که سطح بیلی‌روبین بسیار بالایی دارند ممکن است علائمی همچو خواب‌آلودگی، بی‌حوصلگی، فلاپی و مشکل در تغذیه داشته باشند.
در موارد خفیف زردی ممکن است به‌سختی دیده شود، به‌خصوص در نوزادانی که پوست تیره دارند. اگر مطمئن نیستید، به‌آرامی پوست بینی یا پیشانی کودک را فشار دهید. اگر یرقان داشته باشد، وقتی انگشت خود را بلند می‌کنید، پوست زرد به نظر می‌رسد. در صورت مشاهده زردی در کودک خود، دراسرع‌وقت به بهترین پزشک اطفال مراجعه کنید، در موارد حاد ممکن است پزشک اطفال، کودک را به فوق تخصص نوزادان ارجاع دهد.
چه چیزی باعث زردی در نوزادان می‌شود؟
بسیاری از نوزادان سالم نیز دارای زردی فیزیولوژیکی (طبیعی) هستند. این نوع از زردی نوزاد به این دلیل اتفاق می‌افتد که نوزادان دارای سلول‌های خونی بیشتری نسبت به بزرگسالان هستند. این سلول‌های خونی عمر طولانی ندارند، بنابراین با تجزیه آن‌ها بیلی‌روبین بیشتری تولید می‌شود. این نوع زردی ۲ تا ۴ روز پس از تولد نوزاد شروع می‌شود و تا ۲ هفتگی نوزاد طول می‌کشد تا از بین برود. ازدست‌دادن مایعات (کم‌آبی) باعث افزایش سطح بیلی‌روبین و زردی می‌شود.
نوزادان ممکن است دچار زردی شوند اگر:
• زود به دنیا بیایند، نوزادان نارس آمادگی کمتری برای تجزیه بیلی‌روبین دارند. آن‌ها همچنین می‌توانند در مقادیر کم بیلی‌روبین نسبت به نوزادانی که به‌موقع به دنیا می‌آیند، با مشکلاتی روبه‌رو شوند. پزشکان در این موارد زودتر برای درمان کودکان اقدام می‌کنند؛ زیرا هر چه کودک سن کمتری داشته باشد آسیب‌های بیشتری از زردی خواهد دید.
• به‌اندازه کافی شیر مادر دریافت نکنید، این اغلب در چند هفته اول زندگی اتفاق می‌افتد، زیرا شیر مادر هنوز وارد نشده است یا کودک در دریافت شیر مشکل دارد. اگر نوزادی به این نوع زردی (به نام زردی شیردهی) مبتلا باشد، بهتر است دفعات بیشتری شیر بخورد زیرا می‌تواند خطر زردی را کاهش دهد. مشاور شیردهی (شیردهی) می‌تواند در این مسئله به مادر کمک کند.
• با شیر مادر تغذیه می‌شوند، در برخی از نوزادان، شیر مادر از دفع سریع بیلی‌روبین توسط کبد جلوگیری می‌کند. به این نوع از زردی نوزاد، زردی شیر مادر می‌گویند و بعد از هفته اول تولد اتفاق می‌افتد. سطح بیلی‌روبین به‌آرامی طی ۳ تا ۱۲ هفته بهبود می‌یابد. کارشناسان نمی‌دانند چرا این اتفاق در برخی از نوزادان رخ می‌دهد، اما ممکن است به دلیل پروتئینی باشد که اجازه نمی‌دهد بیلی‌روبین از بدن دفع شود یا ممکن است به ژنتیک مرتبط باشد. درهرصورت، این نوع از زردی نوزاد موقتی است.
• گروه خونی متفاوتی با مادر دارد، اگر مادر و نوزاد دارای گروه‌های خونی متفاوتی باشند، بدن مادر آنتیبادیهایی می‌سازد که به گلبول‌های قرمز نوزاد حمله می‌کنند. درنتیجه تجزیه بیشتر گلبول‌های قرمز، بیلی‌روبین بیشتری نیز تولید می‌شود و بیلی‌روبین بیشتر نیز زردی نوزاد را افزایش می‌دهد.
زردی چگونه درمان می‌شود؟
درمان بستگی به علت زردی، سطح بیلی‌روبین و سن نوزاد دارد. زردی خفیف پس از ۱ یا ۲ هفته از بین می‌رود؛ زیرا بدن نوزاد خودبه‌خود از شرّ بیلی‌روبین اضافی خلاص می‌شود. برای نوزادان مبتلابه زردی شیردهی، مادران باید بیشتر به نوزاد شیر بدهند. اگر نوزاد به‌اندازه کافی شیر مادر دریافت نکند، پزشک ممکن است شیر خشک را به‌عنوان جایگزین پیشنهاد کند. برای موارد جدی‌تر زردی، درمان باید دراسرع‌وقت شروع شود.
فتوتراپی
درروش درمانی فتوتراپی نوزادان زیر نور دراز می‌کشند تا پوست آن در معرض نور قرار گیرد. نور بیلی‌روبین را به شکلی تغییر می‌دهد که به‌راحتی می‌تواند از بدن دفع شود. ممکن است از پتوهای نوردرمانی نیز در این روش استفاده شود.
تبادل خون
این‌یک روش اورژانسی است و در صورتی انجام می‌شود که سطوح بسیار بالای بیلی‌روبین با فتوتراپی کاهش نیابد. در این روش خون نوزاد با خون اهداکننده جایگزین می‌شود تا سطح بیلی‌روبین به‌سرعت کاهش یابد.
ایمونوگلوبولین داخل وریدی
نوزادانی که دارای ناسازگاری گروه خونی هستند با این روش درمان می‌شوند. این روش درمانی به این صورت است که آنتیبادیهایی را که به گلبول‌های قرمز حمله می‌کنند مسدود می‌کنند و نیاز به انتقال خون را کاهش می‌دهد.
چه چیز دیگری باید بدانم؟
اگر نوزادتان زردی دارد و از بین نمی‌رود، با پزشک تماس بگیرید. نوزادان مبتلابه زردی بیش از ۲ هفته، نیاز به آزمایش‌های بیشتری برای بررسی عللی که باعث زردی می‌شوند دارند. این علت‌ها شامل عفونت‌ها و مشکلات مربوط به کبد یا سیستم صفراوی، متابولیسم یا ژن‌ها نیز می‌شود که حتی ممکن است برای بررسی بیشتر به فوق تخصص نوزادان نیاز باشد.
دکتر آویشن محمدی فوق تخصص اطفال و نوزادان بوده و با سال‌ها تجربه در زمینه کودکان است. این مجموعه خوشنام و با سابقه برای ارائه خدمات هرچه بهتر مربوط به اطفال و نوزادان، از پیشرفته‌ترین تجهیزات روز دنیا استفاده می‌کنند.
برای گرفتن نوبت در مطب توسط دکتر آویشن محمدی با شماره تلفن‌های ۰۹۰۳۰۷۹۱۱۵۵ یا ۰۲۱۸۸۷۷۸۰۹۷ تماس گرفته و یا به مطب ونک به آدرس اول ملاصدرا، روبروی سازمان بورس، جنب داروخانه، ساختمان پزشکان صدرا، طبقه اول و مطب خزانه به آدرس فلکه دوم خزانه، روبه روی نانوایی سنگکی، پلاک ۲۹۹ مراجعه نمایید.
برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید وارد سایت دکتر آویشن محمدی به آدرس www.dravishanmohamadi.com شده و مقالات مربوط در این زمینه را مطالعه نمایید.
